Het enneagram van naderbij bekeken

Je hoort wel eens mensen ingedeeld worden in bepaalde karaktertypes en daar worden dan vervolgens eigenschappen aan verbonden. Dat is een leider, dat is een optimist, dat is een bemiddelaar, je kent het vast wel. Het is niet diegene die er de titel op kleeft die deze conclusie maakte, nee de kans is groot dat het enneagram hier aanleiding toe gaf. Met respect voor het unieke van ieder mens worden hierin alle mensen ingedeeld in één van de negen opgestelde karaktertypes.

Wat is het enneagram?

Voor de betekenis van het woord moeten we naar de Griekse taal. Ennea betekent negen en grammos betekend geschreven of getekend. Het enneagram is een stervorm met negen punten die het karakter van ieder mens bepalen aan de hand van psychologische eigenschappen.

Men noemt het een pseudowetenschap omdat het door de professionele psychologen niet als onderdeel van hun expertise aanzien wordt. Ondanks dat wordt het enneagram, bijvoorbeeld op de werkvloer, vaak gebruikt.

De verschillende types

De verschillende persoonlijkheidsmodellen die in het enneagram aangeduid worden, hebben als doel iemands karaktereigenschappen te specifiëren samen met de typerende sterke en zwakke punten.

De perfectionist

De perfectionist is kritisch naar anderen en zichzelf. Enkel de absolute perfectie is goed genoeg. Kenmerkend hier is een grote dosis discipline, een hoge graad van betrouwbaarheid, absolute orde en een idealistisch denkpatroon. De werkpunten voor iemand met dit karaktertype is het leren omgaan met fouten en tegenslagen.

De helper

De helper cijfert zichzelf over het algemeen helemaal weg ten dienste van anderen. Hij voelt perfect aan wie wat nodig heeft en staat op dat moment steevast klaar met raad en daad. Helpers zijn erg gevoelig voor de emoties van anderen, staan sociaal sterk in het leven en zijn erg enthousiast. Waar de helper aan moet denken, is dat hij even belangrijk is als een ander en dat het best ok is om eens aan zichzelf te denken.

De presteerder

Het leven is één grote wedstrijd, dat moet zo ongeveer het gedachtegoed van de presteerder zijn. Hij is erg gedreven om zijn doelen te bereiken, gaat erg planmatig te werk , is praktisch en besluitvaardig. Daartegenover staat dat de presteerder moet leren dat samenwerken ook een manier kan zijn om doelen te bereiken en dat anderen ook hun kwaliteiten hebben.

De individualist of romanticus

De hoogste berg of het diepste dal, dat kent dit type maar al te goed. Originaliteit, creativiteit, gevoeligheid en een grote betrokkenheid zijn absoluut de goede eigenschappen van de individualist. Relativeren, doelen stellen en met beide voeten op de grond blijven, zijn dan weer zaken waar dit type niet in uitblinkt.

De observeerder

De rationaliteit is de grootste vriend van de observeerder. Hij is scherpzinnig, onafhankelijk en in alle omstandigheden de kalmte zelve. Informatie verzamelen en kennis opdoen vormen een groot deel van het bestaan van dit type waardoor hij vaak in een eigen wereld vertoeft en emotieloos kan overkomen.

De loyalist

Regels, orde en betrouwbaarheid zijn de waarden waar de loyalist het meeste belang aan hecht. Met een groot verantwoordelijkheidsgevoel voert de loyalist de taken uit die hem opdragen worden en altijd binnen de lijnen die daarvoor uitgetekend werden. Relativeren, meegaan in veranderingen en in de eigen kracht geloven zijn de werkpunten die hier van toepassing zijn.

De optimist

Voor de optimist is het glas altijd halfvol. Ten volle van het leven genieten en blij zijn met alles wat zijn pad kruist, is typerend voor dit type. Soms het enthousiasme wat temperen, plannen omzetten in actie en een grotere betrokkenheid tonen naar anderen toe, zijn zaken waar de optimist moet aan denken en moet in groeien.

De leider

De leider, je kan hem ook wel de baas noemen, geniet van het gevoel om de macht en controle te hebben. Hij is daardoor zelfstandig en krachtdadig, maar kan erg intimiderend en egocentrisch overkomen op anderen. Aanvaarden dat andere mensen ook goede ideeën en kwaliteiten hebben, vergt veel van het leiderstype.

De bemiddelaar

Als er iets is waar de bemiddelaar naar hunkert, is dat het bewaren van de vrede om daardoor alle mogelijke conflicten uit de weg te gaan. Hij is diplomatiek, is een briljant onderhandelaar en is in staat zich aan te passen aan anderen. De bemiddelaar moet leren om zelf een standpunt te durven innemen en prioriteiten te stellen.

Welke inzichten kan het je bieden?

Het enneagram wordt vaak gebruikt door leidinggevenden op de werkvloer. Door hun werknemers in te delen in de verschillende persoonlijkheidsmodellen krijgen ze inzicht in de kwaliteiten en werkpunten. Dit laat toe om te bepalen hoe een specifieke werknemer het beste benaderd kan worden en wat zijn rol in het team zal zijn.

Door rekening te houden met ieders sterktes en zwaktes kan een evenwichtige werkverdeling opgemaakt worden en vermindert het risico op het overbelasten van de werknemers door het opleggen van een onrealistische druk. In het kader van burn out preventie kan dit een belangrijk gegeven zijn.

De beste versie van jezelf

Het is ook voor jezelf een handige tool om na te gaan binnen welk persoonlijkheidsmodel je valt en wat je eigen sterktes, zwaktes en werkpunten zijn. Dit weten brengt rust in je hoofd en stelt je in staat een balans te vinden in je dagelijks leven. Iedereen is uniek en daar horen nu eenmaal goede en minder goede eigenschappen bij. Dit kunnen relativeren en een plaats geven, zal wonderen verrichten voor je innerlijke rust.

We leren allemaal dat we niet in hokjes en in stereotypen mogen denken. Je zou dan wel kunnen denken dat het enneagram dit in de hand werkt en deels is dit misschien wel zo, maar toch zijn de inzichten waardevol. Ze leren je om beter om te gaan met eenieders karakter en de daarbij horende eigenschappen. Iedereen op een unieke en persoonlijke manier kunnen benaderen, zorgt zeker en vast voor een betere harmonie tussen mensen.