Overprikkeling

Overprikkeling, daar heeft iedereen weleens mee te maken. Vaak voel je je dan volledig afgepeigerd. Zolang overprikkeling eens in de zoveel tijd gebeurt, is er nog niet zoveel aan de hand. Ieder mens loopt zichzelf weleens voorbij. Het is wel belangrijk dat je daarna de nodige rust neemt zodat je weer in balans kan komen. Ben je geregeld overprikkeld? Dan is het wijs om te kijken hoe je structureel anders om kunt gaan met je energie.

Wat zijn prikkels?

Enkele voorbeelden van prikkels zijn:

• De smaak van een koekje of stuk fruit
• Het aanraken van een object of hoe iemand of jij jezelf laat voelen
• Het geluid van een voorbijrazende auto
• Tv kijken
• De geur van bloemen, brood of gras
• Etc.

Wat is overprikkeling?

Overprikkeling kan iedereen overkomen, maar het komt eigenlijk vooral voor bij mensen die van nature al een wat gevoeliger zenuwstelsel hebben. Het zenuwstelsel is het main-frame van het lichaam, en vormt de verbinding tussen de hersenen én het lichaam zelf. Je kan je dit voorstellen als een soort elektrisch circuit, dat signalen doorstuurt naar zenuwen in het hele lichaam. Dit systeem werkt bij iedereen anders.

Het zenuwstelsel van iemand die overgevoelig is voor prikkels reageert sneller en op meer prikkels van buitenaf en deze prikkels komen intenser binnen. De snelheid, hoeveelheid en de intensiteit, kunnen de hersenen gewoonweg niet goed verwerken. Deze persoon heeft hierom meer tijd nodig om de prikkels te verwerken. Doe je dat niet, raak je overbelast. Dat noemen we overprikkeling.

Soorten overprikkeling

Er bestaan twee soorten overprikkeling: emotionele (over)gevoeligheid en overgevoeligheid aan prikkels. Tussen deze twee is een belangrijk nuanceverschil. Emotionele (over)gevoeligheid zorgt ervoor dat je als persoon emoties heel sterk ervaart. Bij een overgevoeligheid voor prikkels heb je een hogere sensitiviteit voor prikkels als harde geluiden, fel licht, sterke geuren, etc. Maar dus niet zo zeer voor emoties en gevoelens. Ook kan er sprake zijn van beiden bij een persoon.

Hoe weet je of je overprikkeld bent?

Overprikkeling herkennen is niet eenvoudig. Het uit zich namelijk bij iedereen anders. Wel zijn er enkele symptomen die regelmatig voorkomen als je overprikkeld bent. Zoals:

• Vermoeidheid
• Je opgejaagd, angstig en/of gestresst voelen
• Steeds terugkerende hoofdpijn
• Last hebben van slaap- en concentratiestoornissen
• Alles voelt teveel en je hebt de nood om je terug te trekken

Overprikkeld zijn, voelt dus overweldigend. Het is handig om deze kenmerken te weten, want vaak wordt overprikkeling niet herkend. En dan kan er ook niets aan gedaan worden, terwijl er genoeg manieren zijn om met overprikkeling om te kunnen gaan. Ook zijn er categorieën die gevoeliger zijn voor overprikkeling:

• HSP
• Autisme
• Hersenaandoening
• ADHD

Omgaan met overprikkeling

Wanneer het prikkelniveau heel erg hoog is, kan het je soms dus allemaal even te veel worden. Gelukkig kun je leren omgaan met prikkels van buitenaf. Zo bescherm je jezelf tegen overprikkeling waardoor het je beter lukt om balans te vinden en zodoende kun je je overprikkeling ook vóór je gaan laten werken in plaats van tegen je.

1. Erkenning

Zoals met veel dingen het geval is, is stap 1 erkennen en omarmen dat je gevoelig bent voor overprikkeling. Hoewel we het niet altijd leuk vinden om te doen, zit er een bepaalde kracht in iets labelen. Het wordt dan namelijk tastbaarder. Dit betekent dat we de symptomen – van in dit geval overprikkeling – kunnen onderscheiden van andere dingen die we ervaren.

Zolang iets onbewust of ontastbaar blijft, heeft het namelijk vrij spel en ben je er op onbewust niveau vaak continu tegen aan het vechten. Terwijl die symptomen er voor een reden zijn. Ze willen gezien worden, ze willen een naampje krijgen. Kader daarom ten alle tijden je symptomen, of het nu om overprikkeling gaat of iets anders. Daarin ligt de beweging naar heling verborgen: een boodschap die je leven – uiteindelijk – zal vergemakkelijken.

2. Leer jezelf goed kennen

Om deze boodschap te ontdekken, is stap 2 dat je jezelf beter leert kennen. Alleen als je jezelf goed kent, ben je in staat om jezelf te beschermen voor prikkels van buitenaf (voor zover dat mogelijk is). Dit betekent dat je weet:

3. Communiceer je behoeften liefdevol maar duidelijk

Stap 3 is kenbaar maken aan je omgeving dat je gevoelig bent voor overprikkeling en wat jij hierin nodig hebt. Wat voor jou vanzelfsprekend is, hoeft namelijk niet altijd duidelijk te zijn voor je omgeving. Er zijn verschillende manieren waarop je dit kan communiceren. Wat je waarschijnlijk wil is dat je relatie met jezelf en anderen verbetert en hechter wordt. Hiervoor is het belangrijk dat je op een duidelijke, maar liefdevolle manier uitlegt hoe overprikkeling bij jou werkt en wat jouw behoeftes hierin zijn. Onderzoek maar eens voor jezelf hoe jij dat communicatief vorm zou willen geven.

4. Aanvaard je fouten en tekortkomingen

Iedereen maakt fouten en iedereen schiet soms te kort, jij dus ook. Maar als je hooggevoelig bent voor prikkels, is het vaak niet eenvoudig om te aanvaarden dat je gefaald hebt of iets liever anders had willen doen of zeggen. Toch is het belangrijk dat je dat doet wanneer overprikkeling je achilleshiel is. Anders blijf je ermee zitten en wordt het allemaal nog zwaarder voor je. Heb je een foutje gemaakt? Herinner jezelf er dan aan dat dit iedereen overkomt. Streef dus niet naar perfectie als prikkel gevoelige maar naar menselijkheid, je natuurlijke staat van zijn.

5. Leef wat meer in het moment en blijf positief

Stress is één van de grootste boosdoeners bij overprikkeling. Een grote hoeveelheid aan verplichtingen, een eindeloze to-do lijst en verantwoordelijkheden ten opzichte van familie, werk en meer liggen hieraan ten grondslag. Leef je in het moment, dan neem je letterlijk de stress weg. Je kijkt wat nu belangrijk is voor jouw welzijn, al het andere streep je voor nu weg. Je hersenen en zenuwstelsel hoeven hierdoor niet langer overuren te maken. Andere manieren om meer in het nu aanwezig te zijn, zijn:

• Dieper gaan ademen
• Orde bewaren in je planning
• Minder hooi op je vork nemen waardoor je kan vertragen
• Heel bewust handelen en leven
• Positief blijven

Ben je niet in het nu aanwezig dan ben je een magneet voor negativiteit. Dat maakt het allemaal nog zwaarder bij overprikkeling. Steek daarom energie in het positief houden van je gedachten en oplossingsgericht denken. Richt je op dingen die je blij maken en word bewuster van alles rondom je. In momenten dat je je overprikkeld voelt, maar ook wanneer je in balans bent.

Blijf overprikkeling voor

Weet wanneer je afstand moet nemen. Vermijd plekken en bijeenkomsten die vermoeiend voor je zijn. En heb je wel die prikkels nodig? Zorg dan dat je voldoende tijd neemt om hier weer van te herstellen. De toverspreuk hier is om altijd te blijven zoeken naar die balans. Wanneer je dit onder de knie hebt, hoef je helemaal niet overprikkeld te raken en dus ook geen negatieve effecten van je overprikkeling te ervaren. En dan kun je jouw aanleg voor overprikkeling inzetten als kracht.

Overprikkeling als kracht

Overprikkeling hoeft dus geen struikelblok te vormen in het dagelijkse leven, er zijn ook voordelen aan verbonden. Zo blijkt uit onderzoek dat de hersenen van mensen die gevoelig zijn voor prikkels anders werken. Er zijn veel meer hersengebieden tegelijkertijd actief bij deze mensen. Dat heeft als voordeel dat je risico’s beter kan inschatten, mensen makkelijker doorgrondt en problemen creatiever oplost. Ook heb je een groter inlevingsvermogen en kan je meer empathie voelen dan iemand die niet gevoelig is voor overprikkeling. Dit zorgt ervoor dat je goed uit de voeten kan als coach, healer, mediator, een echte teamspeler bent, etc. en vaak ook diepe en intieme relaties hebt met andere mensen. Overprikkeling is dus ook echt een verrijkende kracht.

Omgaan met overprikkeling

Wil jij goed om leren gaan met prikkels? In onze opleiding Holistisch Therapeut leer je hoe je prikkels minder hard kan laten binnenkomen, zodat je niet overprikkeld raakt. Ook leer je hoe je dit op je cliënten kunt overdragen, met behulp van bijvoorbeeld Reiki, klankschalen en edelstenen. Meld je aan voor een proefles of informatie bijeenkomst en kom het ontdekken!