Omgaan met angstgedachten: reset je brein
Angst is een verdedigingsmechanisme dat als doel heeft ons in leven te houden. Daarom is het hebben van angst heel normaal; het houdt ons scherp en maakt ons bewust van mogelijke bedreigingen. Zodra je gaat luisteren naar je angstgedachten, kan het je dagelijks functioneren echter flink gaan belemmeren. Dán is angst echt een slechte raadgever. Want waar je bang voor bent, is vaak helemaal niet zo bedreigend als jouw angstgedachten je willen wijsmaken. Je brein resetten helpt je om je angstgedachten aan te pakken. In dit artikel helpt holistisch expert Marjolein Berendsen je hiermee op weg.
Angst ontstaat dus als een reactie van je lichaam op een mogelijke bedreiging. Als je ergens van schrikt, dan is je lichaam in opperste staat van paraatheid. Er worden hormonen aangemaakt, je spierspanning, bloeddruk en hartslag stijgen en zo ben je helemaal klaar om te vluchten. Vaak is dit maar van korte duur en herstelt je lichaam zich snel weer. Angstgedachten zijn echter de grote storende factor, omdat deze terugkerend zijn en je daardoor belemmeren om onbezorgd en gelukkig te zijn.
Denken in angst
Een angstgedachte is gebaseerd op gebeurtenissen en ervaringen, die vervolgens een patroon vormen in je brein. Bang zijn om je werk te verliezen, de angst om iemand kwijt te raken, jezelf niet durven uitspreken, angst om te vliegen; dit maakt dat je denkt in angst. En het zorgt er ook voor dat je dingen gaat vermijden, want de gedachte zegt steeds weer ‘maar wat, als…?’ Denk bijvoorbeeld aan: je durft niet in diep water te zwemmen. Je angstgedachte daarbij kan zijn ‘wat als ik kramp krijg en niemand helpt me?’ Of je durft dit niet uit te spreken, want ‘wat als iemand me dan raar vindt?’. Je ontwijkt het zwemmen in diep water, want je gedachten zorgen ervoor dat je er bang voor blijft. En dat terwijl je zwemmen misschien wel heerlijk vindt.
Gevolgen van angstgedachten
Angstgedachten hebben veel invloed op je holistische systeem. Een gespannen lijf, gevoelens van onveiligheid, energie die niet goed kan doorstromen en niet in verbinding staan met je ware zelf, je essentie, zorgen voor problemen op de langere termijn. Denken in angst is funest voor je brein, je gezondheid, je functioneren en je manifestatiekracht. Door angstgedachten kun je minder genieten, ontzeg je jezelf dingen die je misschien diep in je hart wel zo zou willen doen of kunnen. Daardoor leef je niet voluit en sta je jouw eigen geluk in de weg.
Je angst onderzoeken
Als je gevoelens van angst ervaart en je gedachten blijven rondjes draaien in de ‘wat als’-modus, dan betekent dat eigenlijk dat je twijfelt aan jezelf. Als je angstgedachten hebt, zijn piekeren, malen en negatief denken aan de orde van de dag. Dit soort gedachten zijn echter helemaal niet realistisch. Je bent namelijk geneigd om het allerergste te verwachten; je hersenen nemen je gedachten aan voor waarheid. Eigenlijk creëer je zo angst voor de angst zelf. Angst is vaak niets meer dan de gedachten die te maken hebben met datgene waar jij bang voor bent. Maar is het wel écht waar wat die angst je vertelt?
Angstgedachten doorbreken
Vaak is datgene waar je angst voor voelt, in werkelijkheid niet zo bedreigend als je angstgedachten je vertellen. Als je vlucht voor waar je bang voor bent, versterk je de angst alleen maar. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat therapie, zoals bijvoorbeeld cognitieve gedragstherapie of de recentelijk onderzochte autonomie versterkende therapie heel effectieve methoden zijn om je brein te resetten van angstgedachten. Bij de eerste vorm wordt ervan uitgegaan dat gedachten enorm veel invloed hebben op gevoelens en gedrag. Door dat te veranderen, verandert je gedrag. De tweede therapievorm leidt naar een positiever zelfbeeld, omdat daarbij het vermogen om je eigen wensen en behoeften te voelen (je autonomie) wordt versterkt. Maar weet je dat je zelf ook grote stappen kunt zetten in dit proces?
Zelfonderzoek en bewustwording
Om angstgedachten te gaan doorbreken, is de allereerste stap om je bewust te worden van je gedachten. Stel jezelf eens open voor wat je denkt, wat je daarbij voelt en wat dit nu eigenlijk doet met jouw holistische systeem. Dan zul je niet alleen je angstgedachten kunnen doorbreken, maar zul je ook leren dat je angst mag hebben. Je hoeft er alleen niet meer voor te vluchten, omdat je het niet meer uitvergroot. Inzicht krijgen in je gedachten, en dan specifiek in je angstgedachten, is een waardevolle manier om beter om te gaan met wat zich allemaal in je brein afspeelt. En daarmee kom je holistisch weer in balans.
Hoe reset je je brein?
Je angstgedachten doorbreken kun je op verschillende manieren aanpakken. Zoals gezegd is bewustwording van die gedachten de eerste stap. Zet je angstgedachten eens op een rijtje en stel jezelf de volgende vragen:
- Waar ben ik nu precies bang voor?
- Wat is het ergste dat me kan overkomen als de angst bewaarheid wordt?
- Als ik toegeef aan de angst, hoe zie ik mezelf dan?
Nu ga je kijken of deze gedachten reëel zijn, door antwoord te geven op het volgende:
- Welke ervaringen heb ik die de angst bevestigd hebben?
- En welke ervaringen spraken de angst juist tegen?
- Waar is de angst ontstaan? Is dit een reële gebeurtenis, of slechts een gedachte?
- Wil ik dat de angstgedachten invloed hebben op mijn leven?
Kijk eens of je bij je antwoord op de bevestiging van de angst, een tegenargument kunt vormen. Is dit een reële angst, of zijn er ook dingen die de angst weg kunnen halen? Als je deze vragen steeds weer stelt op het moment dat je angstgedachten hebt, aan het piekeren of aan het malen bent, dan wordt het steeds eenvoudiger om inzicht te krijgen in deze gedachten. Hoe waar zijn jouw angstgedachten werkelijk?
Accepteer je angst, omdat het je iets vertelt
Angst is dan wel een slechte raadgever, maar het vertelt je ook iets. Als je bijvoorbeeld continu in angst leeft dat je kinderen iets overkomt, dan vertelt dat jou hoeveel zorg en liefde je hebt voor je kinderen. Probeer maar eens te achterhalen wat jouw angstgedachten voor boodschap voor je hebben. Als je die inzichten hebt, dan kun je je angsten leren accepteren. Dit kun je ook doen in een meditatie, door je jouw angst te visualiseren en vanaf een afstand te observeren:
Zoek een stil plekje waar je rustig kunt zitten. Leg je handen losjes op je knieën. Sluit je ogen en adem diep in en uit. Ga met je volledige aandacht naar je brein. Laat een angstgedachte die je vaker hebt, in je opkomen. Je hoeft er niet over te oordelen, je neemt je gedachten gewoon waar. Maak deze gedachte nu eens levend, door het te visualiseren. Observeer wat je ziet: kleuren, vormen, mensen, dieren, een situatie et cetera. Stel deze visualisatie de volgende vraag: waarom ben ik bang voor jou? Neem je tijd, neem waar wat er gebeurt. Misschien ervaar je fysieke sensaties, voel je emoties, zie je beelden voor je of krijg je intuïtief een antwoord binnen. Laat alles maar binnenkomen, accepteer dat het er is. Laat het beeld van je angstgedachte die je hebt gevisualiseerd nu langzaam vervagen, alsof het op een wolk voorbijdrijft. Open langzaam weer je ogen en beweeg je tenen, vingers en je hoofd. Voel je hoe licht en ontspannen je bent?
Door te leren waar je angstgedachten vandaan komen, zul je ook merken dat de werkelijkheid niet zo bedreigend is als je brein je vertelt. Elke dag even bewust zijn van wat je denkt, wat je jezelf vertelt en hoe je je daarbij voelt, helpt je echt om op een lichtere manier met je angst om te gaan. En zo kom je weer in balans.
Dit artikel is geschreven door Marjolein Berendsen voor Your Brain Balance, waar zij aan verbonden is als holistisch expert.