Overgevoeligheid voor prikkels

Overgevoeligheid: het is een term die je steeds vaker ziet opduiken, en dat komt omdat er steeds meer mensen zijn die denken overgevoelig te zijn. Op zich is het natuurlijk een relatief vage term, en dat zorgt vaak voor verwarring als het gaat om wat overgevoeligheid nu eigenlijk precies is.

Overgevoeligheid voor prikkels, ook wel overprikkeling genoemd, kan voor veel mensen een struikelblok zijn in het dagelijkse leven, maar er zijn ook voordelen aan verbonden. Wil je graag meer weten over deze vorm van hooggevoeligheid, wat de symptomen ervan zijn en hoe je ermee om kunt gaan? Lees dan snel verder!

Wat bedoelen we met overgevoeligheid voor prikkels?

Bij overgevoeligheid denken we in eerste instantie vooral aan emotionele gevoeligheid. Het gaat dan om een gevoeligheid die ervoor zorgt dat je als persoon emoties heel sterk ervaart, en dat brengt natuurlijk uitdagingen met zich mee.

Als we het hebben over overgevoeligheid aan prikkels, dan is er echter een belangrijk nuanceverschil. Deze vorm van overgevoeligheid houdt immers in dat er niet zozeer emotionele gevoeligheid is, maar wel een hogere sensitiviteit aan prikkels en impulsen.

Enkele voorbeelden van zo’n impulsen en prikkels zijn:

• Luide geluiden
• Fel licht
• Smaken en geuren
• Nieuwe ervaringen
• Etc.

In feite kan iemand die emotioneel hooggevoelig is, ook gevoeliger zijn aan prikkels en vice versa. Toch zijn de twee niet helemaal hetzelfde, en dat zorgt eveneens voor heel wat verwarring bij veel mensen.

Overgevoeligheid aan prikkels en impulsen is eigenlijk te herleiden tot de manier waarop het zenuwstelsel van iemand werkt. Het zenuwstelsel is zowat het main-frame van het lichaam, en vormt de verbinding tussen de hersenen én het lichaam zelf. Het fungeert als een soort van elektrisch circuit, dat signalen doorstuurt naar zenuwen in het hele lichaam.

Als iemand overgevoelig is aan prikkels, dan houdt dat in feite in dat die persoon een zenuwstelsel heeft dat sneller reageert op prikkels van buitenaf en daardoor sneller overbelast is. En dat brengt heel wat gevolgen met zich mee in het dagelijkse leven!

Hoe kan je overgevoeligheid aan prikkels nu precies herkennen, en wat kan je doen om er als persoon beter mee om te gaan? Hieronder lees je meer!

Wat zijn de belangrijkste symptomen van overgevoeligheid voor prikkels?

Overgevoelig zijn aan prikkels is op zich geen medische probleem, maar het kan het leven wel een stukje lastiger maken. Er bestaan heel wat gradaties op het spectrum van overgevoeligheid: de ene persoon is heel snel overprikkeld, terwijl andere mensen schijnbaar de hele dag door intense prikkels kunnen verwerken zonder symptomen.

Het kan handig zijn om een duidelijk overzicht te hebben van de belangrijkste kenmerken van overgevoeligheid voor prikkels:

1. Een beperkte sociale batterij

Een van de belangrijkste kenmerken van overgevoeligheid aan prikkels is een beperkte sociale capaciteit. Dit houdt eigenlijk in dat mensen die overgevoelig zijn aan impulsen sneller moe worden als ze aan een sociale activiteit deelnemen. En dat is ergens ook logisch: sociaal actief zijn komt met een hele waaier aan prikkels, en dan vooral op emotioneel vlak.

Sociale relaties opbouwen en onderhouden vergt veel energie, aandacht en empathie. Voor mensen die overgevoelig zijn aan prikkels wegen die zaken veel zwaarder door dan bij andere mensen. Vaak hebben overgevoelige mensen diepgaande relaties met een beperkt aantal mensen, maar zijn ze over het algemeen wel een stuk minder sociaal.

Zoals reeds gezegd bestaat er natuurlijk een heel spectrum als het gaat om overgevoeligheid aan prikkels. Bepaalde mensen kunnen slechts een paar uur per week sociaal zijn en zich goed voelen, terwijl anderen sociale interactie juist nodig hebben om zich goed en op hun gemak te voelen!

2. Gevoelige zintuigen

Ook zijn de zintuigen van mensen die gevoeliger zijn aan prikkels een stuk gevoeliger voor impulsen, en dat is begrijpelijk. Onze zintuigen zijn immers de barrière waardoorheen prikkels van buitenaf passeren om een indruk te maken op onze hersenen en ons lichaam.

Een hoge gevoeligheid aan geuren, smaken, felle lichten en harde geluiden zijn slechts enkele van de symptomen van overgevoeligheid. Dat is dan ook waarom mensen die overgevoelig zijn minder snel drukke plaatsen gaan opzoeken, naar een discotheek gaan of zelfs nieuwe uitdagingen aangaan.

Iedere indruk en nieuwe impuls die voor een ander persoon gemakkelijk te verwerken is, kan voor een overgevoelig iemand een grote belasting zijn van het zenuwstelsel. Gevoelige zintuigen maken het leven op die manier vaak een stukje lastiger, hoewel er ook voordelen aan verbonden zijn.

3. Een grote slaapbehoefte

Doordat het zenuwstelsel van een overgevoelig persoon veel indrukken te verwerken krijgt en ook kwetsbaarder is voor die impulsen, is het normaal dat zo iemand veel meer slaap nodig heeft. Dit komt eigenlijk doordat het zenuwstelsel meer tijd en ruimte nodig heeft om te herstellen.

Het zenuwstelsel kan vergeleken worden met een circuit – zoals reeds gezegd – en bij overgevoelige mensen is dat circuit snel overbelast. De enige oplossing? Time off nemen, bijvoorbeeld door te slapen, zodat het zenuwstelsel kan afkoelen, weer optimaal functioneert en oververmoeidheid wordt voorkomen.

4. Veel empathie en inlevingsvermogen

Ten slotte hebben mensen die overgevoelig zijn aan prikkels ook vaak veel empathie of inlevingsvermogen en verbeelding. Een gevoelig zenuwstelsel brengt inderdaad uitdagingen met zich mee, maar het zorgt er ook voor dat iemand zijn of haar leven en de wereld om zich heen veel diepgaander ervaart.

Empathie is de mogelijkheid om zich in iemand anders plaats te stellen, of een situatie voor ogen te houden die niet voor de hand ligt. Gevoelige mensen zijn ook gevoeliger aan de emoties van anderen, en dat maakt het natuurlijk ook een stuk gemakkelijker om een luisterend oor te bieden. Dat is meteen nog een reden waarom veel overgevoelige mensen diepe, intieme emotionele relaties aangaan met anderen mensen!

Overgevoeligheid: goed of slecht?

Overgevoeligheid kan op het eerste zicht misschien een obstakel lijken in het dagelijkse leven – en voor veel mensen is het dat ook. Toch biedt overgevoeligheid aan impulsen ook tal van voordelen, zoals een groot inlevingsvermogen, een veel sterkere ervaring van genot en geluk en bijvoorbeeld een hoge mate van creativiteit.

Overgevoelig zijn is niet slecht of goed. Het maakt het leven soms moeilijker, en soms ook waardevoller. Het is een kwestie van je eigen grenzen en persoonlijkheid als overgevoelig persoon te (er)kennen, zodat je je leven op de juiste manier inricht en leidt.